Waarom je met een planagenda niet leert plannen. Een ferme uitspraak hè?! Een planagenda is een planner en agenda in één. Een plek waar dus het huiswerk wordt genoteerd en tegelijkertijd wordt opgeschreven wanneer, welk huiswerk wordt gemaakt. Klinkt als kat in het bakkie toch? Maar wij zijn er van overtuigd dat je met een planagenda kinderen niet leert plannen. Zo, dat is eruit. We vertellen je in dit artikel waarom je kinderen met een planagenda niet leert plannen maar ook hoe je dat wél doet.
De Planagenda
Iedereen kent ‘m wel, die planagenda. Je vindt ze in verschillende maten en merken op de markt en sommige scholen bieden ze standaard aan in de brugklas. Ze beloven allemaal dat je met deze planagenda in de hand, echt leert plannen. Ze zien er ook heel handig uit met tabbladen en een legenda zodat je maak- en leerwerk een kleur kunt geven. En op het eerste oog lijken ze dus de ideale oplossing om leerlingen te helpen met het plannen en verdelen van hun huiswerk. En een ervaren planner kan er ook goed mee uit de voeten, maar (en nu komt het) pubers kunnen nog niet plannen!
Het puberbrein
In de puberteit neemt het lichaam de tijd om te transformeren van tiener naar volwassene. Die ontwikkeling vindt plaats op diverse terreinen, en het brein is daar één van. De prefrontale cortex heeft maar liefst zo’n 10 jaar nodig om volledig te volgroeien. En in die tijd worden o.a. de executieve functies ontwikkeld en versterkt. Dit zijn de doe-processen in de hersens en kunnen groeien mits ze worden aangesproken en getraind. Het puberbrein is nu nog zo flexibel dat deze vaardigheden kunnen worden aangeleerd en van deze flexibiliteit dienen we dus nu gebruik te maken.
Leren plannen is als leren schaken
Dat aanleren van een executieve vaardigheid gebeurt door het brein stap voor stap ‘uit te leggen’ wat de bedoeling is. De beste manier om dit proces te verduidelijken is door de vergelijking te trekken met leren schaken. Stel je even een schaakspel voor. Een ervaren speler ziet allerlei mogelijkheden, openingen en kansen om te winnen. Een ervaren speler kan in zijn hoofd allerlei mogelijke combinaties van zetten zien en daaruit de beste kiezen. Hij kan ook de gevolgen van een zet voor zich zien. Een schaak-leek weet alleen dat je met het paard twee sprongen mag maken en dat je met een loper schuin kunt bewegen en slaan, meer niet….
Een puber is nog een leek op het gebied van plannen
Pubers zijn nog echte beginners op het gebied van plannen. Ze moeten nog echt stap voor stap leren wat de mogelijkheden zijn, wat wel en wat niet kan binnen een bepaalde tijd en wat eventueel gevolgen van hun acties zijn. Ze moeten gevoel voor tijd krijgen en leren hoeveel wiskundesommen je kunt maken in een half uur. Ze moeten ervaring krijgen op het gebied van plannen en dat lukt niet met een planagenda.
Gewoon een trucje
Zolang je deze kneepjes van het vak niet onder de knie hebt, is het invullen van een planagenda een trucje dat niets te maken heeft met de vaardigheid plannen. En wat nou zo jammer is, is dat het op deze manier averechts werkt. Want leerlingen gaan:
- Dit trucje gewoon toepassen zonder zich te verbinden met tijd of lesstof
- Ze gaan merken dat het niet werkt en begrijpen niet waarom
- Ze voelen zich incompetent en dat werkt niet bevorderlijk voor het zelfvertrouwen
- Van de planagenda wordt dan alleen nog het agenda gedeelte gebruikt
- En ondanks alle goede bedoelingen is er toch huiswerkstress.
Begin bij het begin
Wat wel werkt is om bij de basis te beginnen. Leerlingen eerst inzichtelijk te laten maken wat ze zoal doen op een dag, in een week. Waar spenderen ze tijd aan en hoeveel tijd dan. En als niet alles kan op een dag, waar kies je dan voor. Hoeveel tijd hebben ze nodig voor elk vak, en gebruik je meer of minder tijd dan je dacht. Samen onderzoeken wat tijd is om vanuit het groeiende besef bij het kind, de vaardigheid plannen te ontwikkelen en te verstevigen. Dat is leren plannen volgens SKUR PRO!